Šibenik - Szybenik, Chorwacja
Szybenik (chorw. Šibenik) to urokliwe, kilkudziesięciotysięczne miasto położone w środkowej Chorwacji, malowniczo usytuowane nad ujściem rzeki Krka. Choć może nie jest tak znane jak popularne Zadar czy tętniący życiem Split, z pewnością zasługuje na uwagę. Szybenik szczyci się piękną starówką, która jest prawdziwym labiryntem wąskich uliczek i zabytkowych kamienic. Wśród nich szczególnie wyróżnia się kilka budowli, które świadczą o bogatej historii i architektonicznym dziedzictwie miasta: monumentalna katedra św. Jakuba, elegancki ratusz oraz imponująca twierdza św. Michała. Miasto, z bogatą historią sięgającą XI wieku, oferuje unikalne połączenie kultury, architektury i naturalnego piękna, dzięki swojemu położeniu nad Adriatykiem i w pobliżu Parku Narodowego Krka. Spacer po Szybeniku to prawdziwa podróż w czasie, która pozwala na odkrycie ukrytych placów, urokliwych zaułków i podziwianie misternych detali dawnej architektury. Na pewno warto je odwiedzić, szczególnie wówczas, gdy mieszka się w pobliżu, aby doświadczyć autentycznej atmosfery Dalmacji i cieszyć się jej niezliczonymi urokami.
Parking w Szybeniku
W Szybeniku, znalezienie dogodnego miejsca parkingowego, szczególnie blisko starego miasta, jest kluczowe dla komfortowego zwiedzania. Warto podjechać praktycznie pod samo stare miasto i zostawić samochód na parkingu Poljana (1; GPS: 43.7349335, 15.8932534). To nowo wybudowany parking podziemny, który oferuje trzy piętra i aż 256 miejsc postojowych, jeszcze pachnący świeżością i nowoczesnością. Jest dobrze oświetlony i zaprojektowany z myślą o wygodzie użytkowników. Jedyną jego wadą, jak zauważyliśmy, jest to, że chyba nie za dobrze zaprojektowano ciągi powietrzne – jest tam po prostu za ciepło, a klimatyzatory włączają się co chwilę, jednak niewiele to pomaga. Ponieważ jednak nie zamierzamy spędzić całego dnia na parkingu, nie jest to dla nas dużym problemem. Jego dogodne położenie sprawia, że jest doskonałym punktem startowym do pieszej eksploracji Szybenika.
Inne dostępne parkingi w mieście to parking niedaleko portu (2; GPS: 43.7311971, 15.8962562) oraz parking na nadbrzeżu (3; GPS: 43.7298760, 15.8956747), które jednak są najczęściej zajęte po godzinie 8 rano. Ponadto, istnieje niewielki parking Mulo Krke (4; GPS: 43.7331389, 15.8913535), który może być przydatny dla tych, którzy chcą być bliżej rzeki. Wybór parkingu Poljana jest jednak najbardziej rekomendowany ze względu na jego bliskość do głównych atrakcji starego miasta (i liczbę miejsc postojowych).
Niestety, będąc w 2025 roku w Szybeniku zauważyliśmy, że po pierwsze zwiększył się ruch drogowy w kierunku miasta - między 9 a 10 rano robią się czasem kilkukilometrowe korki, czego nigdy wcześniej nie było! Po drugie, polecany parking Poljana jest już około 10 rano całkowicie zajęty i trzeba krążyć, bo trafić na zielone światło, pozwalające na wjazd do niego. Czasem nawet ruchem kieruje straż miejska! Musieliśmy więc przyjeżdżać do Szybenika przed godziną 9, a i tak wówczas było wolnych tylko 20-25 miejsc, i to na najniższym poziomie! Coś się zmieniło - i to nie na lepsze. Pamiętajcie więc o tym, by wcześniej przyjechać i mieć miejsce na parkingu!
Wejście do starego miasta
Dzięki temu, że zaparkowaliśmy na parkingu Poljana, do starego miasta mamy dosłownie dwa kroki, co jest niezwykle wygodne i pozwala od razu zanurzyć się w atmosferze Szybenika. Ten strategicznie położony parking podziemny, otwarty w 2014 roku, został zaprojektowany w taki sposób, aby nie naruszać historycznego charakteru miasta, a jednocześnie zapewnić turystom łatwy dostęp do jego najcenniejszych zabytków.
Wychodzimy z parkingu podziemnego prosto na centralny plac Poljan, który tętni życiem i jest nowoczesnym sercem miasta. Ten przestronny plac, nazwany na cześć chorwackiego poety Antuna Gustava Matoša, stanowi doskonały przykład udanej revitalizacji miejskiej przestrzeni, łącząc funkcjonalność z estetyką. Przy nim znajduje się imponujący budynek biblioteki miejskiej "Juraj Šižgorić", stanowiący ciekawe połączenie współczesnej architektury z historycznym otoczeniem. Biblioteka ta, otwarta w 2003 roku, została nazwana na cześć słynnego humanisty i historyka z XV wieku, który pochodził właśnie z Szybenika. Jej nowoczesna fasada wykonana z szkła i stali kontrastuje pięknie z białym kamieniem otaczających ją starych budowli, tworząc harmonijną kompozycję różnych epok architektonicznych.
Następnie wchodzimy do starego miasta na urokliwy mały placyk Trg kralja Držislava i od razu zatrzymujemy się, by napić się orzeźwiającego espresso w jednej z kawiarni, na przykład w kawiarni Valeria, obserwując życie toczące się wokół. Ten kameralny placyk, nazwany na cześć króla Držislava z X wieku, który odegrał ważną rolę w historii średniowiecznej Chorwacji, otoczony jest charakterystycznymi białymi kamiennymi domami z czerwonymi dachówkami. To doskonały sposób na rozpoczęcie zwiedzania i poczucie lokalnego rytmu – można tu obserwować mieszkańców spieszących do pracy, dzieci bawiące się na kamiennych schodkach, a także turystów robiących pierwsze zdjęcia na tle malowniczych fasad.
Po krótkiej przerwie idziemy wąską ulicą Jurja Šižgorića, która prowadzi nas w kierunku pierwszego znaczącego zabytku – pięknego kościoła św. Franciszka. Ta średniowieczna uliczka, wybrukowana białym dalmatyńskim kamieniem, jest typowym przykładem urbanistyki z czasów weneckiej dominacji w regionie. Po obu jej stronach wznoszą się kamienne domy z charakterystycznymi drewnianymi okiennicami i ozdobnymi balkonami z kutego żelaza.
Cała ta trasa, od parkingu po pierwsze historyczne budowle, jest niezwykle przyjemna i pozwala na stopniowe odkrywanie uroków Szybenika. Na każdym kroku można podziwiać białe kamienne budowle, które są tak charakterystyczne dla dalmatyńskich miast, i poczuć klimat dawnych wieków. Ten biały kamień, wydobywany z lokalnych kamieniołomów na wyspie Brač, nadaje miastu niepowtarzalny blask, szczególnie widoczny w promieniach słońca, gdy całe stare miasto zdaje się świecić własnym światłem. Warto zwrócić uwagę na detale architektoniczne i chłonąć atmosferę tego niezwykłego miejsca, które jest idealne do pieszych wędrówek. Można tu dostrzec wpływy różnych kultur i epok – od romańskich elementów po weneckie renesansowe ozdoby, a także ślady osmańskiego okresu w postaci niektórych detali architektonicznych.
Kościół św. Franciszka
Spacerując ulicami Szybenika, dotrzemy do kościoła św. Franciszka (A; GPS: 43.7338511, 15.8919617), który choć ma gotyckie pochodzenie, został przebudowany w stylu barokowym, co nadaje mu unikalny charakter architektoniczny stanowiący świadectwo burzliwej historii miasta. Pierwotnie wzniesiony w XIV wieku przez franciszkanów, kościół ten przetrwał liczne wojny, trzęsienia ziemi i zmiany władzy, a każda epoka pozostawiła na nim swój ślad.
Wnętrze kościoła robi duże wrażenie, szczególnie za sprawą pięknie zdobionego drewnianego stropu, który jest XVI-wiecznym dziełem sztuki – prawdziwym majstersztykiem rzemiosła wykonanym przez lokalnych mistrzów ciesielskich. Ten kastonowy sufit, ozdobiony złoconymi rozetami i herbami szlacheckich rodzin, które finansowały jego powstanie, jest jednym z najlepiej zachowanych przykładów renesansowego rzemiosła w całej Dalmacji. Każdy z kastonów przedstawia różne motywy – od religijnych symboli po heraldyczne kompozycje, tworząc razem fascynującą opowieść o społeczności, która go stworzyła.
Odwiedzając kościół św. Franciszka, można na chwilę oderwać się od zgiełku miasta i zanurzyć w atmosferze zadumy i kontemplacji W ciszy klasztornego dziedzińca, wśród pachnących ziół i kwiatów uprawianych przez zakonników, czas zdaje się płynąć inaczej, pozwalając na refleksję nad przemijaniem i trwałością ludzkiego dziedzictwa.
Warto zwrócić uwagę na detale architektoniczne i artystyczne, które opowiadają historie sprzed wieków – od gotyckich portali po barokowe ołtarze, od renesansowych epitafiów po współczesne witraże wykonane przez chorwackich artystów. To miejsce, które łączy w sobie piękno sztuki z duchową głębią, oferując niezapomniane wrażenia każdemu, kto przekroczy jego progi, niezależnie od wyznania czy przekonań.
Kościół ten jest ważnym punktem na mapie Szybenika, zarówno dla miłośników historii, jak i sztuki sakralnej, stanowiąc świadectwo bogatej przeszłości miasta i jego kulturalnego dziedzictwa. Warto również wspomnieć, że kościół św. Franciszka pełni ważną rolę w życiu kulturalnym miasta – odbywają się tu koncerty muzyki klasycznej wykorzystujące wyjątkową akustykę wnętrza, a także wystawy sztuki sakralnej i spotkania z lokalnymi artystami i historykami.
Ratusz
Kontynuując naszą wędrówkę po Szybeniku, idziemy ulicami Zagrebačką, don Krste Stošića oraz Andrije Kačića Miošića w kierunku imponującego ratusza oraz słynnej katedry św. Jakuba. Spacerując, od razu zauważymy, że wszystkie budynki, a nawet chodniki, są wykonane z charakterystycznego białego kamienia, co jest typowe dla miast Dalmacji i nadaje im niezwykłego uroku. Niektóre uliczki są tak wąskie, że z trudem mijają się dwie osoby, co tworzy intymną i autentyczną atmosferę. Bardzo lubimy spacerować po takim starym mieście – szczególnie w upalny dzień jest tu przyjemny cień i chłodniejszy powiew wiatru, co sprawia, że zwiedzanie jest komfortowe. Docieramy do schodów Andrije Medulića i schodzimy nimi na przestronny plac Republiki Chorwackiej (B; GPS: 43.7357408, 15.8892903), który jest sercem społecznego i kulturalnego życia Szybenika. Przy placu mieści się renesansowy ratusz oraz monumentalna katedra. Sam budynek renesansowego ratusza z pierwszej połowy XVI wieku jest niezwykle piękny – wyróżnia się eleganckimi podcieniami i przeszklonym frontem, co czyni go jednym z najpiękniejszych ratuszy w Chorwacji. Niestety, budowla została całkowicie zniszczona w czasie II wojny światowej, ale na szczęście została pieczołowicie odbudowana, przywracając jej dawny blask. Ratusz to nie tylko ważny zabytek architektoniczny, ale także świadectwo wytrwałości i determinacji mieszkańców Szybenika w odbudowie swojego dziedzictwa.
Katedra św. Jakuba
Tuż obok ratusza, na placu Republiki Chorwackiej, dumnie wznosi się Katedra św. Jakuba – arcydzieło architektury, które jest bezsprzecznie najważniejszym zabytkiem renesansowej architektury w całej Chorwacji. Ta trójnawowa bazylika z trzema apsydami i majestatyczną kopułą o wysokości 32 metrów zachwyca swoją proporcją i detalami. Jej wyjątkowość została doceniona na arenie międzynarodowej, a budowla znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO od 2000 roku, co podkreśla jej globalne znaczenie kulturowe. Wejście do katedry jest płatne (cena 40 kun wydaje się może dość wysoka), ale jeśli ktoś interesuje się takimi zabytkami, powinien koniecznie wejść do środka. Naszym zdaniem wnętrze katedry jest dość ubogie w porównaniu z odpowiednimi zabytkami z Włoch czy Francji, ale mimo to oferuje unikalne piękno. Na pewno podobne kościoły można znaleźć w wielu regionalnych miastach włoskich, co świadczy o wpływach architektonicznych. Na szczególną uwagę zasługuje jednak baptysterium – jego koronkowy sufit to niesamowite, kunsztowne i zachwycające dzieło sztuki, które zapiera dech w piersiach. Nawet tylko dla tego jednego elementu warto odwiedzić tę katedrę, aby podziwiać mistrzostwo dawnych rzemieślników i poczuć historyczną atmosferę tego niezwykłego miejsca. Katedra św. Jakuba to obowiązkowy punkt na mapie każdego turysty w Szybeniku, oferujący niezapomniane wrażenia artystyczne i duchowe.
Twierdza św. Michała
Jeśli lubicie się powspinać i podziwiać zapierające dech w piersiach widoki, serdecznie zapraszamy do zwiedzenia twierdzy św. Michała (C; GPS: 43.7373201, 15.8894103). To średniowieczna budowla obronna, majestatycznie położona na samym szczycie wzgórza, którą widać z praktycznie każdego miejsca w okolicy. Jest to prawdziwy pomnik historii, warty odwiedzenia nie tylko ze względu na swoje znaczenie historyczne, ale także ze względu na spektakularne widoki, które rozpościerają się stamtąd na miasto, Adriatyk i okoliczne wyspy. Twierdza św. Michała była kluczowym elementem obronnym Szybenika przez wieki, a jej mury opowiadają historie o bitwach i oblężeniach. Latem okazjonalnie odbywają się tu różnorodne imprezy plenerowe, w tym koncerty i wydarzenia kulturalne, które dodatkowo uatrakcyjniają wizytę. Wewnątrz twierdzy znajduje się również muzeum, które przybliża jej historię i znaczenie, a także kilka punktów widokowych, z których można podziwiać różne panoramy. Wejście na teren twierdzy jest płatne (50 kun za osobę dorosłą, 30 za dziecko), ale widoki i doświadczenie są w pełni warte tej ceny. To idealne miejsce na spędzenie kilku godzin, eksplorując historyczne zakamarki i ciesząc się niezapomnianymi krajobrazami Dalmacji.
Średniowieczny ogród klasztorny
Aby dotrzeć do twierdzy św. Michała, wchodzimy z powrotem schodami, którymi zeszliśmy do katedry. Następnie idziemy cały czas pod górę, mijając w pewnym momencie prawdziwą oazę spokoju (D; GPS: 43.7362357, 15.8898156) – średniowieczny śródziemnomorski ogród klasztorny św. Wawrzyńca. To ukryty klejnot Szybenika, który stanowi idealne miejsce na chwilę wytchnienia od zwiedzania i zgiełku miasta. Warto tam wstąpić i na chwilę usiąść w spokoju, podziwiając piękne rośliny, zioła i kwiaty, które są pielęgnowane z wielką starannością, odzwierciedlając tradycje średniowiecznych ogrodów klasztornych. Ogród jest pięknie zaprojektowany, z kamiennymi ścieżkami, fontannami i miejscami do siedzenia, co tworzy idylliczną atmosferę. Do dyspozycji odwiedzających jest również urokliwa kawiarnia, gdzie można napić się kawy lub zjeść deser, restauracja oferująca lokalne przysmaki oraz sklep z pamiątkami, gdzie można znaleźć unikalne produkty związane z ogrodem i klasztorem. Średniowieczny ogród klasztorny św. Wawrzyńca to doskonałe miejsce na relaks i kontemplację, oferujące nie tylko piękno natury, ale także wgląd w duchowe dziedzictwo Szybenika. To jeden z tych zakątków, które na długo pozostają w pamięci, dodając uroku wizycie w chorwackim mieście.
Most w Szybeniku nad rzeką Krka
Poza samym miastem, ale w jego bezpośredniej bliskości, znajduje się most w Šibeniku (Šibenski most) (E; GPS: 43.7627147, 15.8486962), który jest niezwykle ciekawą konstrukcją inżynieryjną i stanowi ważny punkt widokowy. Zbudowany w latach 1964-1966 nad końcowym fragmentem rzeki Krka, ten łukowy most pozwala na dojazd do Šibenika od strony zachodniej, a przez niego prowadzi słynna Autostrada Adriatycka (Jadranska Magistrala), główna arteria komunikacyjna wzdłuż chorwackiego wybrzeża. Rozpiętość łuku mostu wynosi imponujące 246 metrów, co czyni go znaczącym osiągnięciem architektonicznym swoich czasów.
Most w Šibeniku to nie tylko imponujące dzieło inżynierii, ale także świadectwo wytrzymałości i historii regionu. Warto wspomnieć, że podczas wojny domowej w 1991 roku most został trafiony kilkoma pociskami, które jednak, co niezwykłe, nie spowodowały większych uszkodzeń, świadcząc o jego solidności i strategicznym znaczeniu. Od tego czasu most stał się symbolem odporności miasta i jego mieszkańców. Jego lokalizacja nad malowniczym ujściem rzeki Krka do Adriatyku dodaje mu uroku, czyniąc go obowiązkowym punktem na trasie każdego turysty.
Po obu stronach mostu znajdują się duże, bezpłatne parkingi, na których można swobodnie zaparkować samochód. To idealne miejsce, aby następnie przejść się po moście lub podejść do ogrodzenia i nacieszyć wzrok pięknymi widokami na zatokę i miasto Šibenik, rozciągające się w oddali. Panorama, która rozciąga się z mostu, obejmuje turkusowe wody Adriatyku, zielone wzgórza i zabytkową architekturę miasta, co sprawia, że jest to doskonałe miejsce na sesje zdjęciowe i chwile relaksu. Często można tu spotkać zarówno lokalnych mieszkańców, jak i turystów podziwiających krajobrazy.
Często bywa tu także stoisko, przy którym można się napić zimnych napojów, kawy, wina, a także kupić świeże ostrygi lub małże, co dodaje miejscu lokalnego kolorytu i pozwala na spróbowanie lokalnych specjałów. Na moście są także organizowane ekscytujące skoki na bungee, co czyni go atrakcją dla poszukiwaczy wrażeń i dodaje adrenaliny do zwiedzania. Most w Šibeniku to nie tylko element infrastruktury, ale także miejsce, które oferuje niezapomniane widoki i dodatkowe atrakcje, idealne na krótką przerwę w podróży, łącząc w sobie historię, naturę i rozrywkę.
Gastronomia w Szybeniku
Gastronomia w Szybeniku to prawdziwa uczta dla podniebienia, która doskonale łączy tradycyjne smaki Dalmacji z nowoczesnymi wpływami. Położenie miasta nad Adriatykiem i w bliskości rzeki Krka sprawia, że świeże owoce morza i ryby są podstawą tutejszej kuchni. Restauracje w Szybeniku z dumą serwują dania przygotowywane z lokalnych, sezonowych składników, takich jak doskonała oliwa z oliwek, aromatyczne zioła, świeże warzywa i oczywiście owoce morza prosto z morza. Wiele lokali mieści się w urokliwych, kamiennych budynkach starego miasta, często oferując stoliki na zewnątrz, co pozwala cieszyć się posiłkiem w malowniczej scenerii średniowiecznych uliczek. Atmosfera jest tu zazwyczaj swobodna i gościnna, odzwierciedlając dalmatyński styl życia. Oprócz klasycznych dań rybnych, w Szybeniku znajdziemy również wyśmienite potrawy mięsne, w tym tradycyjne dania z grilla i powolnie duszone specjały. Miasto to również doskonałe miejsce do spróbowania lokalnych win, które są produkowane w pobliskich winnicach. Wizyta w Szybeniku to idealna okazja, aby zanurzyć się w autentycznych smakach Chorwacji, odkrywając tradycyjne receptury i ciesząc się śródziemnomorskim stylem życia. Niezależnie od tego, czy szukacie eleganckiej kolacji, czy szybkiego, smacznego lunchu, Szybenik z pewnością zaoferuje coś, co zachwyci Wasze kubki smakowe i pozostawi niezapomniane wspomnienia z podróży.
Co warto zjeść?
Będąc w Szybeniku, koniecznie spróbujcie świeżych owoców morza i ryb. To absolutny must-have, biorąc pod uwagę nadmorskie położenie miasta. Poszukajcie grillowanych ryb, takich jak dorada, labraks czy makrela, często podawanych z lokalną oliwą z oliwek i czosnkiem. Spróbujcie także kalmarów – zarówno grillowanych, jak i smażonych. Inną popularną potrawą jest Crni Rižot, czyli czarne risotto z atramentem kałamarnicy, które jest niezwykle smaczne i charakterystyczne dla Dalmacji. Nie zapomnijcie o Peka – tradycyjnym daniu mięsnym lub rybnym, wolno pieczonym pod specjalnym dzwonem, co nadaje mu wyjątkowej kruchości i smaku. Często przygotowuje się tak jagnięcinę, ośmiornicę lub cielęcinę. Z przystawek polecamy pršut (suszoną szynkę), paški sir (owczy ser z wyspy Pag) oraz marynowane oliwki. Do posiłku idealnie pasuje kieliszek lokalnego wina, na przykład czerwonego Babić lub białego Debit, które są produkowane w regionie Szybenika. Na deser spróbujcie fritule (małe pączki) lub rožata (dalmatyński budyń karmelowy). Te kulinarne doznania z pewnością umilą Wam pobyt w Szybeniku i pozwolą na pełne zanurzenie się w smakach Dalmacji.
Gdzie zjeść?
Szybenik oferuje wiele znakomitych miejsc, gdzie można skosztować autentycznej kuchni dalmatyńskiej, ze szczególnym uwzględnieniem świeżych owoców morza. W samym sercu starego miasta, w labiryncie wąskich uliczek, znajdziecie wiele urokliwych restauracji i konob (tradycyjnych tawern). Jednym z wysoko ocenianych lokali jest Bava Bistro, świetna restauracja oferująca smaczne dania i tradycyjne, a także czasem nowoczesne podejście do kuchni dalmatyńskiej z wykorzystaniem lokalnych składników (np. wyjątkowo smaczne żeberka z jagnięciny czy też jako dodatek pure ziemniaczane z truflami). To idealne miejsce na spokojny obiad w południe. Warto również odwiedzić odległą może o niecałe 100 metrów Bistro Luce & Brigita, która oferuje smaczne specjały i przyjemny klimat. Wzdłuż nadbrzeża i w okolicach portu znajdziecie wiele restauracji rybnych, które też serwują świeże połowy dnia, jednak pamiętajcie - jeśli szukacie czegoś naprawdę smacznego i lokalnego, spróbujcie małych bistro i barów z przekąskami, położonych w bocznych uliczkach. To urokliwe miasto z pewnością zaspokoi Wasze kulinarne pragnienia, oferując smaki, które na długo pozostaną w pamięci i przypomną o słońcu Dalmacji.
Zobacz również: