Rawenna, Włochy
Miasto Rawenna leży około 60 km na północ od San Marino, stanowiąc ważny punkt na mapie włoskiego regionu Emilia-Romagna. Jest ono stolicą prowincji Rawenna (wł. Provincia di Ravenna) i przez wieki odgrywało kluczową rolę w historii Europy. Było ono także stolicą Cesarstwa zachodniorzymskiego w V wieku, a następnie centrum bizantyjskich Włoch aż do VIII wieku. Dzięki temu unikalnemu dziedzictwu, Rawenna posiada niezwykłą kolekcję wczesnochrześcijańskich mozaik i budowli, wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, które co roku przyciągają rzesze miłośników sztuki i historii.
Bazylika Sant'Apollinare in Classe
Bazylika Sant'Apollinare in Classe to jeden z najważniejszych zabytków Rawenny, świadectwo wczesnochrześcijańskiej sztuki i architektury, słynące z niezwykłych mozaik i majestatycznej dzwonnicy.
Zwiedzanie rozpoczynamy od odwiedzenia bazyliki Sant'Apollinare in Classe (A; GPS: 44.380235, 12.232761), znajdującej się w miejscowości Classe, około 8 km na południe od centrum miasta. Jest to idealny punkt startowy do odkrywania wczesnochrześcijańskiego dziedzictwa Rawenny. Przy bazylice znajduje się parking (1; GPS: 44.378487, 12.234907), na którym możemy zostawić samochód, co jest bardzo wygodne. Zewnętrzne ściany bazyliki są zbudowane z szeregu wąskich, czerwonych cegieł, poprzedzielanych wapienną zaprawą, co nadaje jej charakterystyczny, surowy wygląd. Nad wejściem znajduje się trzyczęściowe okno, które delikatnie doświetla wnętrze. Wieża dzwonnicy pochodzi z X wieku i jest doskonałym przykładem architektury romańskiej. Wnętrze bazyliki posiada trzy nawy, oddzielone dwoma rzędami, każdy składający się z dwunastu kolumn wykonanych z greckiego marmuru, które tworzą imponującą perspektywę. W apsydzie przedstawiono św. Apolinarego na tle ukwieconego krajobrazu z owieczkami, co jest jednym z najpiękniejszych przykładów wczesnochrześcijańskiej sztuki mozaikowej, pełnej symboliki i delikatności.
Niedaleko budynku znajduje się pomnik cesarza Oktawiana Augusta, który założył port w Classe. Ten starożytny port był niegdyś kluczowym ośrodkiem handlowym i militarnym, łączącym Rawennę ze światem śródziemnomorskim, a jego pozostałości świadczą o dawnej potędze regionu.
Piazza del Popolo
Piazza del Popolo to tętniące życiem serce Rawenny, idealne miejsce do rozpoczęcia zwiedzania historycznego centrum i zanurzenia się w miejską atmosferę, otoczone ważnymi zabytkami i dogodnymi parkingami.
Centralnym miejscem Rawenny jest plac Piazza del Popolo (B; GPS: 44.417720, 12.199749), na którym często odbywają się różne uroczystości, koncerty i wydarzenia kulturalne, stanowiące o pulsie miasta. Jest to idealny punkt startowy do zwiedzania głównej części Rawenny, z uwagi na jego centralne położenie i bliskość najważniejszych atrakcji. W jego pobliżu znajdują się dwa parkingi: na Piazza John Fitzgerald Kennedy (2; GPS: 44.416774, 12.197367; 130 miejsc, 0,5€/15 min.) oraz przy ulicy Largo Firenze (3; GPS: 44.416176, 12.201739; 111 miejsc, 0,5€/15 min.), co zapewnia wygodny dostęp dla zmotoryzowanych turystów. Z Piazza del Popolo łatwo dotrzeć pieszo do większości kluczowych zabytków, a także licznych restauracji i sklepów, co czyni go doskonałą bazą wypadową do odkrywania uroków miasta.
Baptysterium Neona
Baptysterium Neona to perła Rawenny, niewielki, ale niezwykle cenny zabytek wczesnochrześcijańskiej sztuki, którego wnętrze olśniewa bogactwem i precyzją mozaik.
Niedaleko od placu Piazza del Popolo, przy niewielkiej ulicy Via Battistero, znajduje się baptysterium Neona (C; GPS: 44.415624, 12.197356). Zbudowane na początku V wieku, zostało bogato ozdobione mozaikami przez biskupa Neona w okolicach 450 roku, co czyni je jednym z najstarszych i najlepiej zachowanych baptysteriów na świecie. Jego ośmiokątny kształt i misternie wykonane mozaiki, przedstawiające chrzest Chrystusa oraz apostołów, są przykładem najwyższego kunsztu wczesnobizantyjskiej sztuki. Detale i żywe kolory mozaik, wykonane z tysięcy maleńkich tesserek, zapierają dech w piersiach, świadcząc o niezwykłym bogactwie i znaczeniu Rawenny w tamtym okresie.
Bazylika San Vitale i mauzoleum Galli Placydy
Bazylika San Vitale i Mauzoleum Galli Placydy to dwa niezwykłe zabytki Rawenny, które stanowią szczytowe osiągnięcia wczesnobizantyjskiej sztuki mozaikowej, opowiadając historię cesarskiej potęgi i wiary.
Przemieszczamy się dalej w kierunku najstarszych rejonów miasta, gdzie czekają na nas kolejne arcydzieła. Możemy oczywiście zostawić samochód na jednym z parkingów i poruszać się pieszo, co pozwoli na spokojne odkrywanie uroków okolicy. W przeciwnym razie samochód zostawiamy na dość dużym parkingu przy ulicy Largo Giustiniani (GPS: 44.421881, 12.196144; 360 miejsc, 2,5€/dobę), który jest wygodną opcją. Obok, przy ulicy Via Galla Placida, mieści się kościół Santa Maria Maggiore (D; GPS: 44.421165, 12.197372) z VI wieku, przebudowany w XVII wieku, a także słynna bazylika San Vitale (E; GPS: 44.420624, 12.196133) z VI wieku, będąca jednym z najważniejszych przykładów wczesnobizantyjskiej sztuki i architektury chrześcijańskiej w zachodniej Europie. Wnętrze kościoła zbudowane jest na planie oktagonalnym i łączy ze sobą elementy romańskie oraz bizantyjskie, tworząc harmonijną całość. Boczne ściany zajmują mozaiki prezentujące sceny ze Starego Testamentu, wykonane z niezwykłą precyzją i żywością barw. Ponadto wnętrze jest ozdobione 15 medalionami-mozaikami, przedstawiającymi Jezusa, apostołów oraz św. Gerwazego, które dopełniają splendoru. Na bocznych ścianach apsydy znajdują się słynne mozaiki poświęcone cesarzowi Justynianowi I oraz jego żonie Teodorze, które są arcydziełami sztuki bizantyjskiej i stanowią niezwykle ważne źródło historyczne.
Obok bazyliki znajduje się mauzoleum Galli Placydy, zbudowane w połowie V wieku. To niewielkie mauzoleum, choć z zewnątrz skromne, wewnątrz kryje jedne z najstarszych i najlepiej zachowanych mozaik w Rawennie, w tym słynną mozaikę przedstawiającą rozgwieżdżone niebo, która tworzy niezapomniane wrażenie i jest świadectwem mistrzostwa ówczesnych artystów.
Bazylika Sant'Apollinare Nuovo
Bazylika Sant'Apollinare Nuovo to kolejny klejnot Rawenny, oferujący imponujące mozaiki, które przedstawiają długie procesje postaci i sceny biblijne, świadcząc o niezwykłym bogactwie artystycznym wczesnego średniowiecza.
Przy ulicy Via di Roma mieści się kolejny wczesnochrześcijański zabytek - bazylika Sant'Apollinare Nuovo (F; GPS: 44.416808, 12.205073). Kościół został wybudowany na początku VI wieku przez króla Teodoryka Wielkiego jako jego kaplica pałacowa i początkowo nadano mu wezwanie św. Marcina z Tours. Wezwanie św. Apolinarego bazylika otrzymała dopiero w IX wieku, gdy sprowadzono do niej z Sant'Apollinare in Classe relikwie tego świętego. Od niego pochodzi nazwa budowli: nowa bazylika św. Apolinarego (starszą jest Sant'Apollinare in Classe). Wnętrze bazyliki jest szczególnie znane z dwóch długich fryzów mozaikowych, przedstawiających procesje męczenników i świętych dziewic, które są jednymi z najbardziej rozbudowanych i najlepiej zachowanych przykładów bizantyjskiej sztuki mozaikowej. Te monumentalne przedstawienia, wykonane z dbałością o detale, stanowią niezwykłe świadectwo religijności i estetyki tamtych czasów.
Gastronomia w Rawennie
Gastronomia w Rawennie to prawdziwa uczta dla podniebienia, łącząca tradycje Emilii-Romanii z wpływami kuchni morskiej, oferując szeroki wachlarz smaków od bogatych makaronów po świeże owoce morza.
Co warto zjeść?
- Piadina Romagnola: To symbol regionu Emilia-Romagna. Jest to cienki placek z mąki pszennej, wody i smalcu (lub oliwy), podawany na ciepło z różnorodnym nadzieniem, np. szynką parmeńską, rukolą i serem stracchino. Idealna na szybką przekąskę.
- Cappellacci di Zucca: Specjalność Rawenny i Ferrary. To duże, nadziewane dynią pierożki, często podawane z sosem maślanym i szałwią lub ragu.
- Passatelli in Brodo: Makaron w kształcie drobnych nitek lub kulek, robiony z bułki tartej, parmezanu, jajek i gałki muszkatołowej, podawany w bulionie. Klasyczne danie rozgrzewające.
- Tagliatelle al Ragù: Chociaż ragu bolońskie jest sławne, w Rawennie również znajdziecie doskonałe tagliatelle z bogatym, wolno gotowanym sosem mięsnym.
- Salsiccia: Lokalna kiełbasa, często grillowana lub duszona z warzywami. Jest bardzo aromatyczna i stanowi popularne danie główne.
- Grigliata di Pesce: Będąc blisko morza, koniecznie spróbujcie grillowanych świeżych ryb i owoców morza, takich jak krewetki, kalmary czy małe ryby.
- Cappelletti: Mniejsze niż cappellacci, zazwyczaj nadziewane mięsem lub serem, często podawane w rosole.
- Aceto Balsamico Tradizionale di Modena/Reggio Emilia: Chociaż nie jest to danie, to balsamiczny ocet z pobliskiej Modeny jest niezastąpionym dodatkiem do wielu potraw i warto go spróbować oraz kupić na pamiątkę.
- Sangiovese di Romagna: Lokalne czerwone wino, które doskonale komponuje się z bogatymi smakami kuchni regionu.
Gdzie zjeść?
- Trattorie i Osterie w centrum: W okolicach Piazza del Popolo i w labiryncie uliczek historycznego centrum Rawenny znajdziecie wiele tradycyjnych trattorii i osterii, które serwują autentyczne dania regionalne w przystępnych cenach.
- Restauracje przy Via di Roma: W pobliżu Bazyliki Sant'Apollinare Nuovo i innych zabytków na Via di Roma również znajdziecie wiele restauracji oferujących dania kuchni włoskiej i regionalnej.
- Pizzerie: Włoska pizza jest zawsze dobrym wyborem. W Rawennie znajdziecie liczne pizzerie, oferujące zarówno klasyczne, jak i bardziej kreatywne kompozycje.
- Mercato Coperto: To odnowiony historyczny rynek, który obecnie łączy targ spożywczy z miejscami, gdzie można zjeść świeże i lokalne produkty. Idealne na szybki lunch lub degustację.
- Gelaterie: W upalne dni nie zapomnijcie o włoskich lodach (gelato). W Rawennie jest wiele lodziarni oferujących szeroki wybór smaków.
- Enoteki i bary z winem: Dla miłośników wina, enoteki oferują degustacje lokalnych win, często w połączeniu z deskami serów i wędlin.
Zobacz również: