Mont Ventoux, Prowansja, Francja
Mont Ventoux (1912 m n.p.m.) to najwyższy szczyt w grupie Baronnies we francuskich Prealpach Południowych, znany jako „Bestia Prowansji” lub „Gigant Prowansji”, gdyż jego skalista sylwetka dominuje nad krajobrazem z wielu zakątków regionu. Na wierzchołku często wieją porywiste wiatry mistral, które potrafią osiągać prędkość nawet do 300 km/h, czyniąc wspinaczkę zarówno wyzwaniem dla alpinistów, jak i fascynującym spektaklem sił natury. Masyw pokryty jest wapiennym płaszczem, a charakterystyczne białe skały przywodzą na myśl księżycowy krajobraz, zwłaszcza gdy pada na nie ostre słońce. Dzięki swojej wysokości i izolacji Mont Ventoux pełni rolę lokalnego punktu meteorologicznego – na szczycie stoi stacja pomiarowa i nadajnik telewizyjny, które od lat dostarczają cennych danych klimatycznych. Wybierając się na górę, warto uwzględnić gwałtowną zmianę temperatury: jeśli u podnóża panuje upał, na szczycie często jest aż o kilkadziesiąt stopni chłodniej.
Mont Ventoux to także prawdziwa legenda Tour de France – uznawany za jeden z najtrudniejszych podjazdów, pojawił się po raz pierwszy w wyścigu w 1951 roku, a w 100. edycji, 14 lipca 2013 r., zakończył 15. etap (Givors – Mont Ventoux). Silne porywy mistrala w 2016 roku zmusiły organizatorów do rezygnacji z krótkiego fragmentu drogi na sam szczyt, zaś w 2021 roku kolarze musieli pokonać trasę dwukrotnie: najpierw od łagodnej strony Sault, a następnie od bardziej stromej i technicznie wymagającej strony Bédoin. Dzięki tym wyzwaniom Mont Ventoux zyskał status kultowego punktu w świecie kolarstwa, a zdjęcia zawodników z biało-szarym szczytem w tle obiegły media na całym świecie.
Droga na szczyt Mont Ventoux
Osoby o wytrenowanej kondycji mogą spróbować legendarnego podjazdu rowerowego, jednak większość turystów wybiera wygodną asfaltową trasę D974. Droga rozpoczyna się w Bédoin (A; GPS: 44.118768, 5.200536) i prowadzi serpentynami przez ponad 21 km pod górę, osiągając przy ostatnich zakrętach średnie nachylenie 8 %. W połowie trasy, przy restauracji „Le Chalet Reynard” (B; GPS: 44.152165, 5.318660), można odpocząć i spróbować lokalnych specjałów z widokiem na dolinę. Asfalt na tym odcinku jest w dobrym stanie, ale w wietrzne dni zaleca się ostrożność ze względu na piasek naniesiony przez mistral. Latem droga jest otwarta dla ruchu samochodowego, a na szczycie (C; GPS: 44.174670, 5.279866) znajdują się niewielkie parkingi oraz punkt widokowy.
Naszą przejażdżkę rozpoczęliśmy w Bédoin i zakończyliśmy przy Malaucène (D; GPS: 44.166083, 5.164180), wybierając wjazd od strony południowej i zjazd na północną. Droga D974 gwarantuje komfortową jazdę, ale mistral potrafi zaskoczyć nawet doświadczonych kierowców – my musieliśmy chronić się za osłonami przy parkingu na szczycie, gdy temperatura spadła z 30 °C u podnóża do zaledwie 7 °C na wierzchołku. Krajobraz zmienia się stopniowo – od zalesionych dolin po skalisty płaskowyż przypominający powierzchnię księżyca, a przy świetle zachodzącego słońca wapienne skały mienią się odcieniami szarości i bursztynu. Warto zaopatrzyć się w kurtkę przeciwwiatrową i czapkę, zanim ruszymy na odkrywanie panoramy Rocher du Castelet i okolic.
Droga na Ventoux to także szlak pieszy – kilka wytyczonych ścieżek pozwala eksplorować zakamarki górskich hal i dolin. Po zejściu z asfaltu można natknąć się na roślinność alpejsko-medyterrańską, w tym rzadkie gatunki ziół i kwiatów, chronione w rezerwatach przyrody. W wielu miejscach ustawiono tablice informacyjne o lokalnej faunie i florze, co czyni wycieczkę połączeniem przygody, historii sportu i edukacji przyrodniczej.
Petrarka na Mont Ventoux
Jako pierwsza od czasów starożytności, 26 kwietnia 1336 roku, na szczyt Mont Ventoux wspiął się włoski poeta Francesco Petrarka (1304–1374), znany głównie z sonetów do Laury i pobytu w Fontaine-de-Vaucluse. W liście pisanym około 1350 roku Petrarka opisał swój wypoczynek na wysokości 1912 m – twierdził, że uczynił to jedynie dla estetycznych doznań i zachwytu nad rozległymi panoramami. Wydarzenie to uznawane jest za symboliczne połączenie humanistycznej ciekawości ze światem przyrody, a sama wspinaczka została upamiętniona tablicą pamiątkową na zboczu góry. Trasa, jaką obrał Petrarka, zazwyczaj biegnie szlakiem GR4, który dziś jest znakowany i utrzymywany przez lokalne stowarzyszenia turystyczne. Co roku organizowane są rekonstrukcje historyczne i biegi górskie ku czci poety, łączące literacką tradycję ze sportową rywalizacją.
Trasa na szczyt Mont Ventoux upamiętniająca Francesco Petrarkę cieszy się dużą popularnością wśród miłośników literatury i historii. Przy wejściu na szlak znajduje się niewielkie muzeum plenerowe prezentujące rekonstrukcje rękopisów i map z epoki renesansu oraz wystawę poświęconą wyprawie poety. Dzięki tablicom informacyjnym poznasz kontekst historyczny jego wspinaczki oraz wpływ tego wydarzenia na dzieła literackie. Dla zainteresowanych dostępne są także audio-przewodniki w kilku językach, które przybliżają biografię Petrarki i opisy podróży. W sezonie letnim organizowane są warsztaty poetyckie na łonie natury, podczas których uczestnicy czytają fragmenty „Sonetów do Laury” w otoczeniu krajobrazów, które inspirowały twórcę.
Gastronomia
Region Mont Ventoux słynie z autentycznych smaków południowej Francji, czerpiących z bogactwa lokalnych produktów i tradycji prowansalskich. Oliwa z oliwek extra vergine z upraw w dolinach pod górą jest uznawana za jedną z najlepszych we Francji, a świeże zioła takie jak tymianek czy rozmaryn to podstawa wielu dań. W okolicznych restauracjach i auberge serwuje się dania inspirowane kuchnią wiejską – ragout z dzika, tarty z warzywami sezonowymi czy zupy bouillabaisse w wariancie prowansalskim. Do posiłków nie może zabraknąć kieliszka win AOC Côtes du Rhône czy lokalnego Clairette de Die, które doskonale podkreślają aromaty potraw.
Co warto zjeść?
• Ratatouille – warzywne leczo z bakłażanem, cukinią i papryką.
• Daube de Ventoux – duszona wołowina w czerwonym winie z ziołami.
• Fromage de chèvre – ser kozi podawany z miodem i orzechami.
• Tarte tropézienne – słodka tarta z kremem pâtissière.
• Soupe au pistou – zupa warzywna z dodatkiem pesto z bazylii.
Gdzie zjeść?
• Le Chalet Reynard – przy trasie D974, znane z panoramicznych tarasów i dań „farm-to-table”.
• La Bergerie de Ravoux – klimatyczna auberge na zboczu, z lokalnymi specjałami i winami.
• Bistrot de la Gare – w mieście Malaucène, doskonałe na przekąski po wędrówce.
• Domaine de la Bélière – winnica z degustacją i lekkim menu prowansalskim.
• Auberge de Caromb – rustykalna restauracja ukryta w dolinie pod Ventoux.
Zobacz również: